W zeszłym tygodniu Naczelny Sąd Administracyjny wydał istotne orzeczenie dotyczące zwolnienia z podatku od nieruchomości budowli wchodzących w skład infrastruktury kolejowej (wyrok NSA z 11 grudnia 2014 roku, sygn. akt II FSK 2945/12). Zagadnienie prawne, którym zajmował się Sąd dotyczyło interpretacji art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku od nieruchomości budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajęte pod nie grunty, jeżeli zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania licencjonowanym przewoźnikom kolejowym.
W omawianej sprawie podatnik złożył wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego do prezydenta miasta, na terenie którego położone były budowle infrastruktury kolejowej, pytając czy jako zarządca infrastruktury kolejowej ma prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości. Prezydent miasta uznał stanowisko podatnika przedstawione we wniosku za nieprawidłowe i stwierdził, że do zastosowania zwolnienia nie wystarczy samo istnienie obowiązku udostępnienia infrastruktury kolejowej licencjonowanym przewoźnikom kolejowym, nałożonego na podstawie przepisów o transporcie kolejowym. Zdaniem organu skarbowego konieczne jest dodatkowo faktyczne udostępnianie zarządzanej infrastruktury licencjonowanym przewoźnikom kolejowym na podstawie regulaminu przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów. Spółka zaskarżyła indywidulaną interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. WSA oddalił skargę Spółki i podzielił stanowisko prezydenta miasta. W efekcie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Tym razem Sąd przyznał rację Podatnikowi. W swoim wyroku NSA przychylił się do stanowiska Spółki, iż powołany przepis ustawy o podatkach i opłatach lokalnych należy interpretować ściśle zgodnie z jego dosłownym brzmieniem. Oznacza to, że sformułowanie „zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania” należy rozumieć w ten sposób, że zarządca ma jedynie obowiązek pozostawania w gotowości do udostępniania budowli w każdym czasie licencjonowanym przewoźnikom kolejowym. Zatem zwolnione od podatku na podstawie omawianego przepisu są wszystkie budowle, których zarządca ma obowiązek ich udostępniania, jeżeli zwróci się o to właściwy podmiot, a nie jedynie te budowle, które zarządca faktycznie udostępnia. Czym innym jest bowiem być zobowiązanym do udostępniania budowli, a czym innym jest faktycznie udostępniać budowle. W omawianym przepisie nie użyto sformułowania „zarządca infrastruktury, który ją udostępnia”, a tylko wówczas prawidłowa byłaby interpretacja tego przepisu dokonana przez Sąd pierwszej instancji.
Wyrok ma duży praktyczny wymiar dla zarządców infrastruktury kolejowej. Przyjmując wykładnię przepisów dokonaną przez NSA, gminy nie będą mogły żądać już od zarządców dowodów na faktyczne udostępnianie infrastruktury kolejowej licencjonowanym przewoźnikom kolejowym. Często bowiem zdarzało się, że aby móc skorzystać ze zwolnienia, zarządcy infrastruktury kolejowej byli wzywani do przedkładania obszernej dokumentacji potwierdzającej faktyczne udostępnienie infrastruktury. Najczęściej Spółki zobowiązywano do przedkładania organom podatkowym wniosków składanych przez licencjonowanych przewoźników kolejowych zgodnie z regulaminem przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów. Natomiast opierając się na wyroku NSA wystarczy, że podatnicy wskażą na podstawie jakich przepisów o transporcie kolejowym są zobowiązani do udostępnienia zarządzanej przez siebie infrastruktury kolejowej licencjonowanym przewoźnikom kolejowym.
Orzeczenie należy ocenić pozytywnie. Artykuł 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych stanowi wyjątek od ogólnych zasad opodatkowania podatkiem od nieruchomości i jako taki powinien być interpretowany ściśle według swojego literalnego brzmienia. Zgodnie z regułami wykładni przepisów podatkowych nie ma w takim przypadku miejsca na dowolną interpretację norm, w szczególności, że samo brzmienie omawianego artykułu nie jest niejednoznaczne lub niezrozumiałe.
Ponadto wykładnia przyjęta przez NSA jest spójna z przepisami ustawy o transporcie kolejowym, według których infrastruktura kolejowa może być zarządzana w różnych częściach przez różnych zarządców. Może się zatem zdarzyć, że dany zarządca dysponuje infrastrukturą kolejową, która nie jest udostępniana w ramach przydzielania tras pociągów (chodzi tu głównie o linie energetyczne i telekomunikacyjne, infrastrukturę stacyjną). Tacy zarządcy infrastruktury kolejowej byli bezradni wobec gmin, które żądały od nich przedstawienia wniosków składanych przez licencjonowanych przewoźników kolejowych zgodnie z regulaminem przydzielania tras pociągów, gdyż takich regulaminów, ze względu na charakter zarządzanej przez siebie infrastruktury, nie posiadali. Prowadziło to do nierównego traktowania podmiotów na tym samym rynku.
Należy również zwrócić uwagę, iż dotychczas orzecznictwo w zakresie interpretacji artykuł 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych było niejednolite. W ostatnim czasie udało nam się wywalczyć dla klientów korzystne rozstrzygnięcia, miejmy nadzieję, że omawiany wyrok NSA zmieni na trwałe linię orzeczniczą w tym zakresie.